Intellectuele eigendomsrechten

Het ontwikkelen van innovatieve geneesmiddelen is een risicovol, tijdrovend en duur traject. We moeten durven vóóruit kijken en de stimuli behouden of zelfs versterken. pharma.be blijft dan ook pleiten voor een eerlijk debat over een evenwichtig IP-systeem ten voordele van het hele innovatie ecosysteem. Samen kunnen we hierdoor de omgeving creëren waar innovatie floreert en beloftevolle nieuwe therapieën voor patiënten worden ontwikkeld.

Experten uit de onderzoekswereld, innovatieclusters, investeerders, en de industrie gingen tijdens een debat ook controversiële onderwerpen niet uit de weg. Caroline Ven, CEO van pharma.be, verwees in haar openingsspeech naar het essentiële belang van IP in het lange-, dure- en risicovolle proces dat afgelegd moet worden om een nieuw geneesmiddel tot bij de patiënt te brengen. 

IP-rechten zijn bedoeld om innovatie aan te moedigen op een moment waarop het voor een uitvinder verre van zeker is of er in zijn/haar toekomst een “eureka” moment ligt. Komen tot een succesvolle uitvinding lijkt evident eens die er is, maar dit is een verkeerde manier om het te bekijken. Onderzoek is een kwestie van vóóruit kijken om de stap in het onbekende te zetten.

Drie experts met verschillende achtergronden geven hun visie op het Intellectual Property (IP) debat

• Bruno Wattenbergh, voorzitter van de Innovation Board van EY Belgium en professor Strategy & Entrepreneurship aan de Solvay Business School
• Dirk Fransaer, Managing Director van het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek VITO
• Herman Van Eeckhout, Politiek Directeur bij pharma.be

Intellectuele eigendom is de motor voor innovatie: het moedigt onderzoekers en bedrijven aan om nieuwe geneesmiddelen te ontwikkelen.

IER maken het nemen van de risico's, het maken van de kosten en het investeren van de tijd die met die ontwikkeling gepaard gaan, de moeite waard. Zo voedt het een innovatie-ecosysteem dat universiteiten, kleine biotechbedrijven en farmaceutische bedrijven helpt om doorbraken te realiseren. In een sector als de innovatieve farmaceutische industrie is dat van levensbelang. Een sterk IE-kader is het fundament voor onze onderzoeksgedreven industrie om producten te ontwikkelen die patiënten kunnen behandelen of zelfs genezen. 

Octrooien geven bedrijven een tijdelijk monopolie op hun uitvinding. Octrooien zijn daarom een belangrijke hoeksteen van ons innovatiesysteem. Tijdens de COVID-19-pandemie laaide een hevige discussie op over octrooien op de vaccins. Is het oké dat levensreddende vaccins beschermd worden door een octrooi? Zijn octrooien in het algemeen wel een goed idee voor een belangrijke industrie zoals de geneesmiddelensector? Behoren geneesmiddelen niet iedereen toe?

Intellectuele eigendomsrechten, zoals octrooien en aanvullende beschermingscertificaten (ABCs), verlenen de houders ervan een exclusief en tijdelijk recht om hun uitvinding op een beperkt grondgebied te exploiteren.

In 2021 ontving het European Patent Office (EPO) een record aantal octrooiaanvragen. Ook België doet het goed met een groei van 3,3%, tot 2.485 octrooiaanvragen. Dit is iets meer dan het gemiddelde van de EU27 landen (+2,7%), maar lager dan het totaal aantal aanvragen (+4,5%). Binnen de EU27 staat België hiermee op een 7de plaats, op wereldvlak op een 13de plaats.

Nieuwe wetenschappelijke inzichten worden door farmaceutische ondernemingen omgezet in veilige, werkzame geneesmiddelen voor artsen en patiënten. Dit volledige proces van onderzoek en ontwikkeling neemt gemakkelijk tien jaar in beslag en kost handenvol geld, vooral omwille van de klinische studies. Het is bovendien zeer onvoorspelbaar en risicovol: negen op de tien geneesmiddelen waarvoor klinische studies worden opgestart, raken niet tot in de apotheek maar sneuvelen onderweg. "Het bestaan van octrooien in de gezondheidssector wordt soms in vraag gesteld. Toch is deze bescherming van intellectuele eigendom essentieel voor innovatie en dus voor de economie en de samenleving," Professor Bruno Wattenbergh.

De farmaceutische sector heeft een belangrijke inspanning geleverd bij de ontwikkeling, de productie, de opschaling en de distributie van de COVID-vaccins en zal dat blijven doen. Zij staat ook klaar om de aanpassingen te doen die eventueel nodig zijn voor nieuwe varianten van het virus of om de toedieningsvormen of de bewaring van de vaccins te vergemakkelijken. Maar van overheden kan verwacht worden dat zij de landen met zwakke gezondheidssystemen zouden bijstaan om adequate vaccinatiestrategieën en informatiecampagnes voor de bevolking uit te rollen. Dat sommigen nu zwaaien met het opheffen van octrooien op vaccins om zo de wereldbevolking sneller te kunnen vaccineren, is mensen zand in de ogen strooien over waar de echte problemen zich situeren. 

Het besluit van de Amerikaanse regering om een voorstel te steunen om af te zien van octrooien op COVID-19-vaccins is volgens pharma.be niet de juiste oplossing voor snellere vaccin productie. Deze kortzichtige en ondoeltreffende beslissing van de regering Biden brengt de moeizaam bereikte vooruitgang in de strijd tegen deze vreselijke ziekte in gevaar. Hoewel we het van ganser harte eens zijn met het doel om burgers over de hele wereld te beschermen door vaccins, zal het afzien van octrooien het winnen van de strijd tegen het coronavirus nog moeilijker maken.